Son günlerde kızamık salgını haberleri ile kızamık aşısı ve doz tartışmaları da yeniden gündeme geldi. Türkiye’de 1998’de yaşanan kızamık salgının 27 bini aşkın ölüm vakasıyla sonuçlanmasının ardından Sağlık Bakanlığı aşı kampanyalarına ağırlık vermiş ve 2007’de vaka sayısını 4’e indirmeyi başarmıştı.
Ancak son yıllarda Avrupa’da aşı oranlarının düşmesiyle salgınlar yine baş göstermeye başladı. 2009’da Bulgaristan’da 22 bin kızamık vakası gözlemlenirken, 2010’da Makedonya’da da kızamık salgınının başladığı haberleri duyuldu. 2011 itibariyle İstanbul’da da 18 kızamık vakasına rastlanmasının ardından yeniden kızamık mikrobundan korkmaya başladık.
Bu riskten korunmanın tek yolu ise aşı olmak… Uzmanlar artık çocukların mutlaka 2 doz kızamık aşısı olmaları gerektiğini belirtiyorlar. Hedef, kızamık hastalığını tamamen ortadan kaldırmak... Sağlık Bakanlığının yaptığı aşılama çalışmaları sayesinde de aslında kızamık ve kabakulak gibi hastalıklar ülkemizde eskisi kadar yaygın değil. Ancak aşılanmamış ülkelerden gelen bireylerin hastalıkları bizlere bulaştırma ihtimallerine karşı, mutlaka çocuklarımıza aşı yaptırarak daha kalıcı bağışıklık kazanmalarını sağlamalıyız.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2002'den bu yana Türkiye'de kızamıktan ölüm vakası yaşanmadı. Fakat son yaşanan salgın haberleri sonrasında hepimiz çocuklarımızın aşı takvimlerine bakma, doktorumuzu bir daha arama gereği duyduk çünkü 2010 öncesi ve sonrası aşı takvimlerinde bazı değişiklikler var. Eski aşı takvimine göre bebeklere ilk olarak 9. ayda ilk doz kızamık aşısı yapılmaktaydı ve bu aşının koruyuculuğu düşük olduğu için 15. ayda tekrar 2. doz KKK (Kızamık Kızamıkçık Kabakulak) aşısı yapılıyordu. Fakat bu ikinci doz KKK aşısı resmi aşı takviminde yer almıyordu ve sağlık ocaklarında aşıları yapılan çocuklar bu aşıdan mahrum kalıyorlardı. Geçtiğimiz yıl Sağlık Bakanlığı aşı takviminde yeni bir düzenleme yoluna gitti. Yeni düzenlemeye göre kızamık aşısı bundan sonra Sağlık Bakanlığı tarafından 12. ayda KKK üçlü aşısı şeklinde uygulanacak ve 2.doz yine üçlü aşı olarak ilkokul birinci sınıfta yapılmaya devam edilecek. Ancak şu anda mevcut salgınlara önlem olarak isterseniz sağlık ocaklarında ilk doz 9. ayda, 2. doz 3 ay sonra tekrarlanacak şekilde de bebeklerinize aşılama yaptırabilirsiniz.
Şu durumda aileler olarak dikkat etmemiz gereken bir durum daha var, eğer çocuğumuz 6 yaşından küçükse ve eski aşı takvimine göre aşıları sağlık ocağında yapıldıysa, yani 15. ayda ikinci doz KKK aşısı yapılmadıysa mutlaka 2.doz aşılamayı yaptırmalıyız. Bilginiz olması açısından Aile Sağlık Merkezlerinde bu aşının 2. dozu çocuklara SGK’sı olup olmadığına bakılmaksızın ücretsiz olarak yapılıyor. Hatta 1975 ile 1991 yılları arasında doğup 2. doz kızamık aşısı olmayanlar da risk grubunda görülüyor, bu nedenle kızamıklı bir hasta ile temas halinde bulunmaları durumunda 1 hafta içinde aşı olmaları öneriliyor.
Kızamık hastalığının belirtilerine gelince, en sinsi özelliği kuluçka dönemi olan ilk 10 gün boyunca hiçbir belirti göstermeden vücuda yayılması. Döküntü başlamadan önceki ve en bulaşıcı olduğu dönemde ise belirtileri ateş, ağızda küçük beyaz lekeler, iştahsızlık, yorgunluk, uyku hali, hırıltılı, inatçı ve kuru öksürük. Döküntüler pembe renkli küçük lekeler olarak başlıyor; daha sonra hafifçe kabarıp büyüyor, artıyor ve giderek koyulaşıp kırmızılaşıyor. Bunu takiben 3-4 gün içerisinde ateş düşüyor ve döküntüler solmaya başlıyor. Kızamık virüsünü yok eden bir ilaç olmadığı için daha çok belirtileri hafifletecek bir tedavi uygulanıyor. Bu nedenle çocuğumuzda kızamık belirtilerinin ortaya çıkması ile birlikte en kısa sürede doktora başvurmamız gerekiyor.
(25 Şubat 2011 Cuma, bebek.com köşemden alıntıdır)
1 Mart 2011 Salı
Acil Yardım Numaraları
29 Ocak günü, Oregon’da 3 yaşındaki küçük A.J. Hayes 911’i aradı. “Baba yardım istiyor, yaralandı, hemen gelmelisiniz” diyerek babası için yardım istedi. Tamirat sırasında ağaç keskisi ile yaralanan babası atardamarını kesmişti ve çok kan kaybediyordu. İşte 3 yaşındaki oğlu A.J babasının hayatını böyle kurtardı.
İnternette bu habere rastladığımda ve çocuğun ses kaydını dinlediğimde iki şeye gerçekten çok şaşırdım. İlki elbette 3 yaşında bir çocuğun acil durumda 911’i arayabilmesi, ikincisi ise karşı tarafta onu dinleyen görevlinin daha ilk cümleden bu aramayı büyük ciddiyetle karşılaması.
Türkiye’de çocuklarımıza belli bir yaş olgunluğuna erişmeden böyle bir eğitim vermemiz gerçekten zor. Hangi bir numarayı öğreteceğiz? Türkiye’de şu anda acil durumlarda aranacak tam 35 tane numara bulunuyor. Ambulans hizmetleri 112, Polis imdat 155, Yangın 110 bu uzun listenin en başında gelenler. Aklımızda tutması bizim için bile bazen karışıkken çocuklar için nasıl olmasın? 3 yaşından itibaren bir çocuğun, sadece acil numaralar da değil, anne babasının telefonu, ev adresi gibi bilgileri de biliyor olması gerçekten önemli. Bu kadar fazla bilgiyi ise minik hafızalarında tutabilmeleri oldukça güç.
İşin ikinci bir boyutu daha var tabii; birçoğumuzun telefonla ilk tanışması ihtiyaçtan önce eğlence için olmuştur eminim. Çocukluğunda telefon şakaları yapmamış olanlarımız varsa parmakla gösterilecek kadar örnek çocuklar olmalılar. Hal böyle olunca, bu tür acil hizmet numaraları arandığında, özellikle de çocuksanız, ilk başta ciddiyetle karşılanmanız zor olabilir. Çünkü maalesef günümüzde, değil çocuklar, bu numaraları eğlence için, canı sıkılıp sohbet etmek için arayan yetişkinler var. Çocuklarımıza bu tür numaraları öğretirken bunların ne kadar hayati ve önemli olduğunu, gereksiz yere meşgul edemeyeceğimizi de beraberinde mutlaka öğretmeliyiz. Bu tür telefonlara yanıt veren kişilerin de yine eğitimli olması, bu tür acil aramaları titizlikle ele alması diğer önemli faktörlerden.
Dünyada pek çok gelişmiş ülkede acil yardım hizmetleri tek bir numaradan erişilebilecek şekilde düzenlenmiş durumda. Amerika’da 911, Ingiltere ve Hong Kong’da 999, pek çok Avrupa ülkesinde de 112 acil yardım hattı olarak hizmet veren numaralardan. Türkiye’de de bu uygulamaya geçilmesi için alt yapı hazırlıklarının sürdüğünü takip ediyoruz. Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri, geçtiğimiz Nisan ayında, sistemin en geç 2014'te devreye girmesini planladıklarını duyurmuştu. Bunun gerçekleşmesi ve acil yardım hizmetleri için tek bir numaranın kullanılacak olması şüphesiz çok faydalı bir hizmet olacak.
Acil yardım numaralarından bahsetmişken, pek çok anne babanın bilmediğini ama bilmeleri gerektiğini düşündüğüm bir numarayı da buradan paylaşmak istiyorum. Bu numara 114 yani Sağlık Bakanlığı Zehir Danışma Merkezi. Bu numara önemli çünkü meraklı çocuklarımızla maceralarımızda başımıza ne zaman ne geleceğini bilemiyoruz. Bu hat ilaçların, ev kimyasallarının kazara alınması veya ürünlerin yanlış kullanılmaları sonucu meydana gelebilen zehirlenme durumunlarında aranabilecek bir hat. Bu durumların yaşandığı en riskli grup da doğal olarak çocuklar. Bu hattı ilk kez diş macunun tadına biraz fazlaca bakan meraklı kızım sayesinde aradığımı, gerçekten ilgiyle yaklaşılan, profesyonel bir yardım aldığımı söylemeliyim. Çocuklarla yaşantımızda böyle maceralar kaçınılmaz olabiliyor. Umarım hiçbir zaman ihtiyacınız olmaz ama her anne babanın aklında bulunmasını tavsiye ederim.
(14 Şubat 2011 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
İnternette bu habere rastladığımda ve çocuğun ses kaydını dinlediğimde iki şeye gerçekten çok şaşırdım. İlki elbette 3 yaşında bir çocuğun acil durumda 911’i arayabilmesi, ikincisi ise karşı tarafta onu dinleyen görevlinin daha ilk cümleden bu aramayı büyük ciddiyetle karşılaması.
Türkiye’de çocuklarımıza belli bir yaş olgunluğuna erişmeden böyle bir eğitim vermemiz gerçekten zor. Hangi bir numarayı öğreteceğiz? Türkiye’de şu anda acil durumlarda aranacak tam 35 tane numara bulunuyor. Ambulans hizmetleri 112, Polis imdat 155, Yangın 110 bu uzun listenin en başında gelenler. Aklımızda tutması bizim için bile bazen karışıkken çocuklar için nasıl olmasın? 3 yaşından itibaren bir çocuğun, sadece acil numaralar da değil, anne babasının telefonu, ev adresi gibi bilgileri de biliyor olması gerçekten önemli. Bu kadar fazla bilgiyi ise minik hafızalarında tutabilmeleri oldukça güç.
İşin ikinci bir boyutu daha var tabii; birçoğumuzun telefonla ilk tanışması ihtiyaçtan önce eğlence için olmuştur eminim. Çocukluğunda telefon şakaları yapmamış olanlarımız varsa parmakla gösterilecek kadar örnek çocuklar olmalılar. Hal böyle olunca, bu tür acil hizmet numaraları arandığında, özellikle de çocuksanız, ilk başta ciddiyetle karşılanmanız zor olabilir. Çünkü maalesef günümüzde, değil çocuklar, bu numaraları eğlence için, canı sıkılıp sohbet etmek için arayan yetişkinler var. Çocuklarımıza bu tür numaraları öğretirken bunların ne kadar hayati ve önemli olduğunu, gereksiz yere meşgul edemeyeceğimizi de beraberinde mutlaka öğretmeliyiz. Bu tür telefonlara yanıt veren kişilerin de yine eğitimli olması, bu tür acil aramaları titizlikle ele alması diğer önemli faktörlerden.
Dünyada pek çok gelişmiş ülkede acil yardım hizmetleri tek bir numaradan erişilebilecek şekilde düzenlenmiş durumda. Amerika’da 911, Ingiltere ve Hong Kong’da 999, pek çok Avrupa ülkesinde de 112 acil yardım hattı olarak hizmet veren numaralardan. Türkiye’de de bu uygulamaya geçilmesi için alt yapı hazırlıklarının sürdüğünü takip ediyoruz. Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri, geçtiğimiz Nisan ayında, sistemin en geç 2014'te devreye girmesini planladıklarını duyurmuştu. Bunun gerçekleşmesi ve acil yardım hizmetleri için tek bir numaranın kullanılacak olması şüphesiz çok faydalı bir hizmet olacak.
Acil yardım numaralarından bahsetmişken, pek çok anne babanın bilmediğini ama bilmeleri gerektiğini düşündüğüm bir numarayı da buradan paylaşmak istiyorum. Bu numara 114 yani Sağlık Bakanlığı Zehir Danışma Merkezi. Bu numara önemli çünkü meraklı çocuklarımızla maceralarımızda başımıza ne zaman ne geleceğini bilemiyoruz. Bu hat ilaçların, ev kimyasallarının kazara alınması veya ürünlerin yanlış kullanılmaları sonucu meydana gelebilen zehirlenme durumunlarında aranabilecek bir hat. Bu durumların yaşandığı en riskli grup da doğal olarak çocuklar. Bu hattı ilk kez diş macunun tadına biraz fazlaca bakan meraklı kızım sayesinde aradığımı, gerçekten ilgiyle yaklaşılan, profesyonel bir yardım aldığımı söylemeliyim. Çocuklarla yaşantımızda böyle maceralar kaçınılmaz olabiliyor. Umarım hiçbir zaman ihtiyacınız olmaz ama her anne babanın aklında bulunmasını tavsiye ederim.
(14 Şubat 2011 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
“Kübra” Bize Neler Öğretir?
Geçtiğimiz hafta 2,5 aylık Kübra bebeğin açlıktan ölüm haberine rastladığımdan beri hep tatsız tuzsuzum. Bütün hafta kızımın yemeklerini elinin tersiyle itişine üzüldüm, çöpe dökülen yemeklerden utandım, markette bebek mamalarına bakarken bile içim acıdı. Hala da acıyor çünkü açlıktan ölen ne ilk, ne de son bebek Kübra. Ne acı değil mi?
Açlıktan ölmenin ne demek olduğunu, ben de dâhil, bu yazıyı okuyan hiç kimse bilmiyor ama artık 2,5 aylık Kübra biliyor.
Ülkemizde pek çok bebek ölümünün adı direkt olarak “beslenme yetersizliği” şeklinde konmasa da, derinlemesine baktığımızda en asıl sebep olarak karşımıza çıkıyor.
Çünkü yeterli beslenmek demek, vücudun büyümesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gereken besin demek. Vücut yeterli miktarda bu besin öğelerinden almıyorsa yetersiz besleniyor demektir. Kübra’nın annesi diyordu ya, “Sadece çay ile sütüm nasıl olsun?” Bu yüzden, annenin yetersiz beslenmesi bile zaten en başından Kübra’nın ölüm nedenini beraberinde getirdi. Ne yazık ki sağlık için en belirleyici risk faktörü yoksulluk. Ülkemizde 0-5 yaş arası çocuklarda büyüme, gelişme geriliği, raşitizm ve demir eksikliği anemisi gibi hastalıklar hep beslenme yetersizlikleri yüzünden yaygın.
Yeterli beslenme dediğimiz şeyi isterseniz 1-5 yaş arası çocuk beslenmesinin nasıl olması gerektiği bilgisi ile biraz daha netleştirelim.
• Günde yarım litre süt (bir bardak süt ve 30 gram peynir gibi bir ölçü olabilir)
• Her gün et ve baklagillerden en az biri
• Günde bir yumurta (Alerjik bir engel yok ise)
• Günde en az bir öğün sebze
• Her gün en az bir ara öğün meyve ya da gerçek meyve suyu
• Günde bir kez nişastalı besinler ve iki, üç dilim ekmek
Şimdi yukarıdaki listeye bakarak Türkiye’de gerçek anlamda kaç çocuğun, hatta yetişkinin dengeli beslendiği söylenebilir? Çocuğunuzun bunları yememesi ayrı bir konu, çocuğunuza bunları sağlayamamak ise ayrı bir konudur elbette.
Bunlara oturduğumuz yerde üzülmek hiçbir şeyi çözmüyor. Yoksul ailelere Belediyelerin, Kaymakamlıkların, Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Vakıflarının destek olduğunu duyuyoruz ama yeterli olmadığı da ortada. Bu yüzden de bireysel yardımlarımızı, durumunu bildiğimiz ailelerden, esirgememeliyiz.
Bildiğiniz kimse yok mu? Çok uzaklara gitmeyin, büyük şehirde yaşıyorsanız, yakınınızdaki bir Çocuk Hastanesine gidin mesela. Orada kırsal kesimlerden çocuklarının tedavisi için gelen aileler göreceksiniz. Pek çoğu sadece hastalıkla değil, yoksulluk ile de baş etmek zorunda. O çocukların ve ailelerinin her türlü desteğe ihtiyaçları var. Özellikle de çocukların giysiye, pijamaya, çamaşıra, dahası hasta yataklarında onları mutlu edecek oyuncaklara ihtiyaçları var. O aileleri üzmeden, gururlarını incitmeden, isterseniz hemşirelerden de yardım alarak yapabilirsiniz bu iyilikleri.
Dilerim hiçbirimiz bu üzüntüleri yaşamayalım ama bir yerlerde bu çaresizlikler ile yaşayan aileler olduğunu da unutmayalım. Ben de bu yazı aracılığı ile o hastanelerde yatan tüm çocuklara sağlık diliyorum. Umarım en kısa sürede iyileşerek evlerine ve arkadaşlarına kavuşurlar.
(04 Şubat 2011 Cuma, bebek.com köşemden alıntıdır)
Açlıktan ölmenin ne demek olduğunu, ben de dâhil, bu yazıyı okuyan hiç kimse bilmiyor ama artık 2,5 aylık Kübra biliyor.
Ülkemizde pek çok bebek ölümünün adı direkt olarak “beslenme yetersizliği” şeklinde konmasa da, derinlemesine baktığımızda en asıl sebep olarak karşımıza çıkıyor.
Çünkü yeterli beslenmek demek, vücudun büyümesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gereken besin demek. Vücut yeterli miktarda bu besin öğelerinden almıyorsa yetersiz besleniyor demektir. Kübra’nın annesi diyordu ya, “Sadece çay ile sütüm nasıl olsun?” Bu yüzden, annenin yetersiz beslenmesi bile zaten en başından Kübra’nın ölüm nedenini beraberinde getirdi. Ne yazık ki sağlık için en belirleyici risk faktörü yoksulluk. Ülkemizde 0-5 yaş arası çocuklarda büyüme, gelişme geriliği, raşitizm ve demir eksikliği anemisi gibi hastalıklar hep beslenme yetersizlikleri yüzünden yaygın.
Yeterli beslenme dediğimiz şeyi isterseniz 1-5 yaş arası çocuk beslenmesinin nasıl olması gerektiği bilgisi ile biraz daha netleştirelim.
• Günde yarım litre süt (bir bardak süt ve 30 gram peynir gibi bir ölçü olabilir)
• Her gün et ve baklagillerden en az biri
• Günde bir yumurta (Alerjik bir engel yok ise)
• Günde en az bir öğün sebze
• Her gün en az bir ara öğün meyve ya da gerçek meyve suyu
• Günde bir kez nişastalı besinler ve iki, üç dilim ekmek
Şimdi yukarıdaki listeye bakarak Türkiye’de gerçek anlamda kaç çocuğun, hatta yetişkinin dengeli beslendiği söylenebilir? Çocuğunuzun bunları yememesi ayrı bir konu, çocuğunuza bunları sağlayamamak ise ayrı bir konudur elbette.
Bunlara oturduğumuz yerde üzülmek hiçbir şeyi çözmüyor. Yoksul ailelere Belediyelerin, Kaymakamlıkların, Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Vakıflarının destek olduğunu duyuyoruz ama yeterli olmadığı da ortada. Bu yüzden de bireysel yardımlarımızı, durumunu bildiğimiz ailelerden, esirgememeliyiz.
Bildiğiniz kimse yok mu? Çok uzaklara gitmeyin, büyük şehirde yaşıyorsanız, yakınınızdaki bir Çocuk Hastanesine gidin mesela. Orada kırsal kesimlerden çocuklarının tedavisi için gelen aileler göreceksiniz. Pek çoğu sadece hastalıkla değil, yoksulluk ile de baş etmek zorunda. O çocukların ve ailelerinin her türlü desteğe ihtiyaçları var. Özellikle de çocukların giysiye, pijamaya, çamaşıra, dahası hasta yataklarında onları mutlu edecek oyuncaklara ihtiyaçları var. O aileleri üzmeden, gururlarını incitmeden, isterseniz hemşirelerden de yardım alarak yapabilirsiniz bu iyilikleri.
Dilerim hiçbirimiz bu üzüntüleri yaşamayalım ama bir yerlerde bu çaresizlikler ile yaşayan aileler olduğunu da unutmayalım. Ben de bu yazı aracılığı ile o hastanelerde yatan tüm çocuklara sağlık diliyorum. Umarım en kısa sürede iyileşerek evlerine ve arkadaşlarına kavuşurlar.
(04 Şubat 2011 Cuma, bebek.com köşemden alıntıdır)
Ayna Ayna Söyle Bana!
Bazen çocuklardan duyduğumuz şeyler bizi şaşırtıyor değil mi? “Anne beni bunaltıyorsun”, “Bu konuyu artık kapatalım”, “Farkında mısın kalbimi kırıyorsun!” Bunları 4-5 yaşında çocuklarımızdan duyuyoruz üstelik ve ben şimdiden kurulan bu büyük cümleleri ölçüp tarttıkça, ergenlikte duyacağımız sözleri daha bir merak, biraz da endişeyle bekliyorum.
Tabii ki çocuklardan duyduğumuz bu cümleleri uzaklarda aramamak lazım, onlar bizim cümlelerimiz. Gün içinde sık sık kullandıklarımız. Bir gün bir bardak kırdım, kızım mutfağa geldi ve bana şöyle dedi: “Döndüğümde burayı toplanmış göreceğim”. O anda kızım yine bana o aynayı tuttu, hani o meşhur ayna, güzel yönlerimizi taklit ettiğinde o aynayı çok severiz, hatta bu huyu bana çekmiş, bunu benden öğrenmiş diye böbürleniriz ama beğenmediğimiz durumlarda da o aynadan kaçmak isteriz. İşte bu cümle ile karşımda duran çocuk aynı bendim ve hoşgörüsüz, sabırsız bir ben gördüm o aynada, beğenmedim.
Çocuğunuzun size söylediği şey kulağınıza hoş gelmiyorsa, belki siz de ona bazen aynı davranış tutumunu sergiliyorsunuz demektir. Sadece çocuklarla da değil, yetişkinler ile aranızda iletişimi belirleyen kullandığınız dilin şeklidir. Güzel iletişim beraberinde güzel birliktelikleri, kötü iletişim de çatışmaları getirir. O günden beri bu cümleyi kesinlikle kurmuyorum. Her anlamda, ne duymak istiyorsam öyle cümleler kurmaya çalışıyorum.
Çocukları dinlersek bize çok şeyler öğretiyorlar aslında. O aynalardan kaçmazsanız size kendinizi eleştirmeniz için inanılmaz bir fırsat veriyorlar. Çünkü “Çocuk Yaşadığını Öğrenir”. Bu Dorothy Law Nolte’nin bir kitabının adı. Nolte bir Aile Danışmanı ve bir yazar.1975’te yazdığı bu kitapta aslında her anne babaya altın değerinde öğütler veriyor. Ben de bu öğütleri ilk okuduğumda çok etkilenmiştim. Nolte diyor ki:
Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse,
"Kınama ve ayıplamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse,
"Kavga etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa,
"Sıkılıp utanmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse,
"Kendini suçlamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse,
"Sabırlı olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendirilmişse,
"Kendine güven duymayı öğrenir."
Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse,
"Takdir etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse,
"Adil olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse,
"İnançlı olmayı öğrenir"
Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse,
"Kendini sevmeyi öğrenir"
Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse,
"Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir"
Şimdi çocuklarınızın ne yaşayıp ne öğrenmelerini istediğinize kendiniz karar verin.
(24 Ocak 2011 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Tabii ki çocuklardan duyduğumuz bu cümleleri uzaklarda aramamak lazım, onlar bizim cümlelerimiz. Gün içinde sık sık kullandıklarımız. Bir gün bir bardak kırdım, kızım mutfağa geldi ve bana şöyle dedi: “Döndüğümde burayı toplanmış göreceğim”. O anda kızım yine bana o aynayı tuttu, hani o meşhur ayna, güzel yönlerimizi taklit ettiğinde o aynayı çok severiz, hatta bu huyu bana çekmiş, bunu benden öğrenmiş diye böbürleniriz ama beğenmediğimiz durumlarda da o aynadan kaçmak isteriz. İşte bu cümle ile karşımda duran çocuk aynı bendim ve hoşgörüsüz, sabırsız bir ben gördüm o aynada, beğenmedim.
Çocuğunuzun size söylediği şey kulağınıza hoş gelmiyorsa, belki siz de ona bazen aynı davranış tutumunu sergiliyorsunuz demektir. Sadece çocuklarla da değil, yetişkinler ile aranızda iletişimi belirleyen kullandığınız dilin şeklidir. Güzel iletişim beraberinde güzel birliktelikleri, kötü iletişim de çatışmaları getirir. O günden beri bu cümleyi kesinlikle kurmuyorum. Her anlamda, ne duymak istiyorsam öyle cümleler kurmaya çalışıyorum.
Çocukları dinlersek bize çok şeyler öğretiyorlar aslında. O aynalardan kaçmazsanız size kendinizi eleştirmeniz için inanılmaz bir fırsat veriyorlar. Çünkü “Çocuk Yaşadığını Öğrenir”. Bu Dorothy Law Nolte’nin bir kitabının adı. Nolte bir Aile Danışmanı ve bir yazar.1975’te yazdığı bu kitapta aslında her anne babaya altın değerinde öğütler veriyor. Ben de bu öğütleri ilk okuduğumda çok etkilenmiştim. Nolte diyor ki:
Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse,
"Kınama ve ayıplamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse,
"Kavga etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa,
"Sıkılıp utanmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse,
"Kendini suçlamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse,
"Sabırlı olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendirilmişse,
"Kendine güven duymayı öğrenir."
Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse,
"Takdir etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse,
"Adil olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse,
"İnançlı olmayı öğrenir"
Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse,
"Kendini sevmeyi öğrenir"
Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse,
"Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir"
Şimdi çocuklarınızın ne yaşayıp ne öğrenmelerini istediğinize kendiniz karar verin.
(24 Ocak 2011 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Masal, çizgi film deyip geçmeyelim!
Bu hafta Pedagog Sevil Yavuz’un bir yazısına denk geldim. Yazısında ‘7 Güne 7 Masal’ isimli bir kitaptan bahsediyordu. Bu kitabı çocuklarımıza almamamızı ve okutmamamızı öğütlüyordu. Yazının devamını okudukça hayretler içinde kaldım.
Bir çocuk kitabında, bir masalda, intihardan bahsediliyor ve masalın sonunda hikâyedeki cimri adam kendini asarak öldürüyordu. Okuduklarıma gerçekten inanamadım. Bu tür kitapların hiçbir uzman tarafından incelenmeden basılması ve çocukların raflarında yer alması büyük talihsizlik. Uzmanlar, anne babalara çocuklara aldıkları kitapları, masalları önce kendilerinin okumasını öğütlüyor.
Benim de ilk acemiliklerimde böyle birkaç kitap almışlığım olmuştu. Kızıma ölüm kavramını “uzaklara gitmek” olarak anlatırken bir masal kitabında belki bir yetişkin kitabında geçmeyecek sıklıkta “ölüm, öldürmek,” kelimeleri geçiyordu, okurken onların her birini değiştiriyor ve dikkat ediyordum. Ama daha sonraları kitap alırken daha dikkatli olmaya, kitapları inceleyip, okumaya başladım. Anlatım tarzından, hikâyelerinden hoşlanmayıp yerine bıraktığım pek çok kitap oldu.
Sadece kitaplar da değil, çizgi filmlerin de bundan geri kalır yanı yok. Belki hatırlarsınız bir çizgi filmde, çizgi film karakteri Arthur oruç tutamadığı için yüz karası ilan ediliyordu. Şimdiki çocukların çok sevdiği Caillou’nun da çocuklara doğru bir örnek olduğunu düşünmeyenlerdenim, yemek yemeyen, korkuları olan, kardeşini kıskanan bir çocuk Caillou. Hikâyelerin sonunda ona doğrular öğretilmeye çalışılsa da bizim çocuklarımız çoktan yanlış tutumları öğrenmiş oluyor. Çizgi filmde ciddi tercüme hataları olduğunu düşünüyorum ki çoğu zaman Caillou’nun sorularına ebeveynlerinin verdiği yanıtlar saçma ve havada kalan türde olabiliyor.
Bir başka tecrübemiz ise Bratz ile oldu, yakın zamanda. Bratz çizgi filmi ikinci gün çöp kutusunda yerini aldı. Tabii bu kızımla aramda büyük tartışmalara neden oldu. Çizgi film boyunca “aptal, sersem” kelimelerinden bol başka bir kelime geçmediği için kızım ikinci gün bana “buraya gel seni sersem kafa” demeye başladı ve işte filmi çöp kutusuna gönderen en önemli nedenimiz de buydu. Diyelim ki orijinalinde bu şekilde konuşuluyor, peki bunu tercüme eden ya da seslendiren kişilerde mi buna dikkat edemiyor?
Çizgi filmler ve masallar çocuklara sevgiyi, paylaşımı, problem çözmeyi, yeni kavramları öğretmeli öncelikle. Kitaplar konusunda Yapı Kredi ve Tübitak yayınlarının masal ve hikâye kitaplarını tavsiye edebilirim naçizane. Çizgi film konusunda ise, Kâşif Dora, Tamirci Manny, Baby TV’deki Wooly ve tabii ki Küçük Einstein’lar bana göre bu türün en başarılı örnekleri. Bu çizgi filmlerin hiç birinde kötü davranış tutumları göremiyorsunuz, onları göstermeden güzel davranışları öğretmesini bir şekilde başarıyorlar. Küçük Einstein’lar çocukların ufkunu genişletiyor, klasik müziği, ressamları, heykelleri, bestecileri tanıyorlar. Ben bile büyük hayranlıkla izliyorum.
Neticede biz yetişkinlerin bile izleyeceği yayınlar belli bir otoritenin kontrolünden geçerken, yeri geldiğinde sansürlenirken çocuklara okutulan kitapların, izletilen filmlerin uzmanların denetlemesinden geçmemesi gerçekten üzücü. Umarım bu konuda en kısa sürede bir düzenleme yapılır ve çocuklarımız bu tür dikkatsizlikler yüzünden yanlış şeyler öğrenmek, kendilerine ağır gelen konuları düşünmek zorunda kalmazlar.
(14 Ocak 2011 Cuma, bebek.com köşemden alıntıdır)
Bir çocuk kitabında, bir masalda, intihardan bahsediliyor ve masalın sonunda hikâyedeki cimri adam kendini asarak öldürüyordu. Okuduklarıma gerçekten inanamadım. Bu tür kitapların hiçbir uzman tarafından incelenmeden basılması ve çocukların raflarında yer alması büyük talihsizlik. Uzmanlar, anne babalara çocuklara aldıkları kitapları, masalları önce kendilerinin okumasını öğütlüyor.
Benim de ilk acemiliklerimde böyle birkaç kitap almışlığım olmuştu. Kızıma ölüm kavramını “uzaklara gitmek” olarak anlatırken bir masal kitabında belki bir yetişkin kitabında geçmeyecek sıklıkta “ölüm, öldürmek,” kelimeleri geçiyordu, okurken onların her birini değiştiriyor ve dikkat ediyordum. Ama daha sonraları kitap alırken daha dikkatli olmaya, kitapları inceleyip, okumaya başladım. Anlatım tarzından, hikâyelerinden hoşlanmayıp yerine bıraktığım pek çok kitap oldu.
Sadece kitaplar da değil, çizgi filmlerin de bundan geri kalır yanı yok. Belki hatırlarsınız bir çizgi filmde, çizgi film karakteri Arthur oruç tutamadığı için yüz karası ilan ediliyordu. Şimdiki çocukların çok sevdiği Caillou’nun da çocuklara doğru bir örnek olduğunu düşünmeyenlerdenim, yemek yemeyen, korkuları olan, kardeşini kıskanan bir çocuk Caillou. Hikâyelerin sonunda ona doğrular öğretilmeye çalışılsa da bizim çocuklarımız çoktan yanlış tutumları öğrenmiş oluyor. Çizgi filmde ciddi tercüme hataları olduğunu düşünüyorum ki çoğu zaman Caillou’nun sorularına ebeveynlerinin verdiği yanıtlar saçma ve havada kalan türde olabiliyor.
Bir başka tecrübemiz ise Bratz ile oldu, yakın zamanda. Bratz çizgi filmi ikinci gün çöp kutusunda yerini aldı. Tabii bu kızımla aramda büyük tartışmalara neden oldu. Çizgi film boyunca “aptal, sersem” kelimelerinden bol başka bir kelime geçmediği için kızım ikinci gün bana “buraya gel seni sersem kafa” demeye başladı ve işte filmi çöp kutusuna gönderen en önemli nedenimiz de buydu. Diyelim ki orijinalinde bu şekilde konuşuluyor, peki bunu tercüme eden ya da seslendiren kişilerde mi buna dikkat edemiyor?
Çizgi filmler ve masallar çocuklara sevgiyi, paylaşımı, problem çözmeyi, yeni kavramları öğretmeli öncelikle. Kitaplar konusunda Yapı Kredi ve Tübitak yayınlarının masal ve hikâye kitaplarını tavsiye edebilirim naçizane. Çizgi film konusunda ise, Kâşif Dora, Tamirci Manny, Baby TV’deki Wooly ve tabii ki Küçük Einstein’lar bana göre bu türün en başarılı örnekleri. Bu çizgi filmlerin hiç birinde kötü davranış tutumları göremiyorsunuz, onları göstermeden güzel davranışları öğretmesini bir şekilde başarıyorlar. Küçük Einstein’lar çocukların ufkunu genişletiyor, klasik müziği, ressamları, heykelleri, bestecileri tanıyorlar. Ben bile büyük hayranlıkla izliyorum.
Neticede biz yetişkinlerin bile izleyeceği yayınlar belli bir otoritenin kontrolünden geçerken, yeri geldiğinde sansürlenirken çocuklara okutulan kitapların, izletilen filmlerin uzmanların denetlemesinden geçmemesi gerçekten üzücü. Umarım bu konuda en kısa sürede bir düzenleme yapılır ve çocuklarımız bu tür dikkatsizlikler yüzünden yanlış şeyler öğrenmek, kendilerine ağır gelen konuları düşünmek zorunda kalmazlar.
(14 Ocak 2011 Cuma, bebek.com köşemden alıntıdır)
Evdeki Pinokyo’lar
Bu hafta, televizyonda, çocuklarda “yalan” söyleme alışkanlıkları ile ilgili güzel bir programa denk geldim. Faydalı da oldu, çünkü kurduğu hayal dünyasında, benim kızım da sık sık yalan söyleme mekanizmasına başvuruyor, olmayan şeyleri olmuş gibi anlatıyor ve bol bol uyduruyor.
Hepimizin evinde bu küçük Pinokyo’lardan var. Bizde kreş ile birlikte bu durum biraz daha sıklık kazandı. Bu tehlikeli sularda yüzerken dikkat etmemiz gereken en önemli şey ise mümkün olduğunca bu 5 harfli kelimeden uzak durmak. Uzmanlar çocuklarımıza karşı “Yalan söylüyorsun”, “Yalancısın, yalancıları kimse sevmez” gibi yaklaşımlardan kaçınmamızı öğütlüyor.
3-7 yaş arası çocuklarda özellikle sıklıkla görülen bu durum “Yalancılık” da değil aslında. Olsa olsa doğruları söylememek dahası belki uydurmak… Balım geçen sene okulda evimize hırsız girdiğini söylemişti. Değil evimizde, çevremizde bile böyle bir olay yaşanmamışken böyle bir şeyi neden söylediğine anlam verememiştim. Sonradan anladım ki sınıflarında başka bir çocuğun evine hırsız girmiş ve muhtemelen ona gösterilen merak, alaka benim kızımın da ilgisini çekmişti, çok geçmeden o da aynı numarayı denedi.
Bu yaşlarda söyledikleri bu masumane yalanları hemen yüzlerine vurmayın diyor uzmanlar. Bizdeki yalanlar genelde olmayan şeyleri olmuş gibi anlatmak; öğretmen beni karanlık odaya kapattı, arkadaşım kafama vurdu kanlar aktı, anneannem bütün gün bana yemek vermedi gibi yalanlar. Hatta bunları öyle büyük ustalık ve ciddiyetle söylüyor ki kendi bile inanıyor sanki söylediklerine, dahası bazen ben bile. Bazen bu yalanlar öyle boyutta oluyor ki aslı astarı var mı diye sorgulamak zorunda bile kalıyorsunuz. Ama yukarıda da belirttiğim gibi, bu tür durumlarla karşılaştığımızda çocuğumuzu asla yalancılıkla suçlamamalıyız. Hemen tepki vermek yerine “bence bu doğru değil, bana doğruları anlatabilirsin” gibi cümleler kurabiliriz. Daha büyük yaşlarda anne, baba veya aile yaşantısına yönelik yalanlar da baş gösterebiliyor ki bu çocukların yaşantılarını yeterince renkli görmemelerinden, anne veya babayı yetersiz görmelerinden kaynaklanabiliyormuş.
Tabii bu yalanlar sık sık tekrarlanıyorsa nedenlerine de bakmak ve yardım almak gerekebilir diyor uzmanlar. Örneğin bizi kızdıracak bir şeyler yaptığında suçu sürekli başkalarına atma gereği duyuyorsa, kendi tutumlarımızı da gözden geçirmemiz gerek. Belki de doğruları söylediğinde anne babanın sert tutumları, katı cezaları ile sık sık karşılaşan çocuk doğruları söylemekten kaçınıyor olabilir. Benim öfkemi derecelendirme yöntemim var mesela; bazı durumlar karşısında, “bu yaptığına kızdım”, bazılarında; “bu yaptığına çok kızdım” ya da “bu sefer çok çok kızgınım” gibi hep kızgınlığımın derecesini belirtiyorum. Böylelikle kızım beni kızdıracak ve çok çok kızdıracak durumları ayırt edebilir ve çok çok kızacağım şeyleri yapmaktan kaçınabilir diye düşünüyorum. Eğer ufak bir sakarlığa, bir eşyayı kırmasına; elektrik priziyle oynarken yakaladığımızda verdiğimiz tepki ile aynı ölçüde bir tepki veriyorsak bu çocuk için daha karmaşık bir hal alabilir. Ne yapsam annem, babam kızıyor diye düşünüp sürekli her durumda yalana başvurabilir.
Bir de tabii yetişkinlerin, çocukların yanında göz göre göre söyledikleri yalanlar var ki en dikkat etmemiz gereken konu bu. Yalanı doğal bir şeymiş gibi, kolaylıkla çocuğumuzun yanında söylememiz, ona benzer durumlarda kendisinin de yalan söyleme hakkı olabileceğini modelliyor aslında. Başka bir programımız varken arkadaşımızı hasta olduğumuzu bahane ederek geri çeviriyorsak, sebep ne kadar haklı olursa olsun çocuğumuzun aklında, annem arkadaşına yalan söyledi kısmı kalıyor. Bir yaramazlık anında onu rahatlatmak için kurduğumuz “Bu yaptığını sakın babana söylemeyelim” gibi bir cümle çocuğun aklında, bazen insanlar birbirlerinden gerçekleri saklayabilir, yalan söyleyebilir şeklinde kalabiliyor. Bu tür örnekleri çocuğumuzun yanında sık sık tekrarlıyorsak, bunun çocuğumuzun bakış açısını da olumsuz etkileyeceğini unutmamız gerek. Duyduğumuz bütün yalanların en pembe yalanlar olması dileğiyle, küçük Pinokyo’lara sevgiler.
(13 Aralık 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Hepimizin evinde bu küçük Pinokyo’lardan var. Bizde kreş ile birlikte bu durum biraz daha sıklık kazandı. Bu tehlikeli sularda yüzerken dikkat etmemiz gereken en önemli şey ise mümkün olduğunca bu 5 harfli kelimeden uzak durmak. Uzmanlar çocuklarımıza karşı “Yalan söylüyorsun”, “Yalancısın, yalancıları kimse sevmez” gibi yaklaşımlardan kaçınmamızı öğütlüyor.
3-7 yaş arası çocuklarda özellikle sıklıkla görülen bu durum “Yalancılık” da değil aslında. Olsa olsa doğruları söylememek dahası belki uydurmak… Balım geçen sene okulda evimize hırsız girdiğini söylemişti. Değil evimizde, çevremizde bile böyle bir olay yaşanmamışken böyle bir şeyi neden söylediğine anlam verememiştim. Sonradan anladım ki sınıflarında başka bir çocuğun evine hırsız girmiş ve muhtemelen ona gösterilen merak, alaka benim kızımın da ilgisini çekmişti, çok geçmeden o da aynı numarayı denedi.
Bu yaşlarda söyledikleri bu masumane yalanları hemen yüzlerine vurmayın diyor uzmanlar. Bizdeki yalanlar genelde olmayan şeyleri olmuş gibi anlatmak; öğretmen beni karanlık odaya kapattı, arkadaşım kafama vurdu kanlar aktı, anneannem bütün gün bana yemek vermedi gibi yalanlar. Hatta bunları öyle büyük ustalık ve ciddiyetle söylüyor ki kendi bile inanıyor sanki söylediklerine, dahası bazen ben bile. Bazen bu yalanlar öyle boyutta oluyor ki aslı astarı var mı diye sorgulamak zorunda bile kalıyorsunuz. Ama yukarıda da belirttiğim gibi, bu tür durumlarla karşılaştığımızda çocuğumuzu asla yalancılıkla suçlamamalıyız. Hemen tepki vermek yerine “bence bu doğru değil, bana doğruları anlatabilirsin” gibi cümleler kurabiliriz. Daha büyük yaşlarda anne, baba veya aile yaşantısına yönelik yalanlar da baş gösterebiliyor ki bu çocukların yaşantılarını yeterince renkli görmemelerinden, anne veya babayı yetersiz görmelerinden kaynaklanabiliyormuş.
Tabii bu yalanlar sık sık tekrarlanıyorsa nedenlerine de bakmak ve yardım almak gerekebilir diyor uzmanlar. Örneğin bizi kızdıracak bir şeyler yaptığında suçu sürekli başkalarına atma gereği duyuyorsa, kendi tutumlarımızı da gözden geçirmemiz gerek. Belki de doğruları söylediğinde anne babanın sert tutumları, katı cezaları ile sık sık karşılaşan çocuk doğruları söylemekten kaçınıyor olabilir. Benim öfkemi derecelendirme yöntemim var mesela; bazı durumlar karşısında, “bu yaptığına kızdım”, bazılarında; “bu yaptığına çok kızdım” ya da “bu sefer çok çok kızgınım” gibi hep kızgınlığımın derecesini belirtiyorum. Böylelikle kızım beni kızdıracak ve çok çok kızdıracak durumları ayırt edebilir ve çok çok kızacağım şeyleri yapmaktan kaçınabilir diye düşünüyorum. Eğer ufak bir sakarlığa, bir eşyayı kırmasına; elektrik priziyle oynarken yakaladığımızda verdiğimiz tepki ile aynı ölçüde bir tepki veriyorsak bu çocuk için daha karmaşık bir hal alabilir. Ne yapsam annem, babam kızıyor diye düşünüp sürekli her durumda yalana başvurabilir.
Bir de tabii yetişkinlerin, çocukların yanında göz göre göre söyledikleri yalanlar var ki en dikkat etmemiz gereken konu bu. Yalanı doğal bir şeymiş gibi, kolaylıkla çocuğumuzun yanında söylememiz, ona benzer durumlarda kendisinin de yalan söyleme hakkı olabileceğini modelliyor aslında. Başka bir programımız varken arkadaşımızı hasta olduğumuzu bahane ederek geri çeviriyorsak, sebep ne kadar haklı olursa olsun çocuğumuzun aklında, annem arkadaşına yalan söyledi kısmı kalıyor. Bir yaramazlık anında onu rahatlatmak için kurduğumuz “Bu yaptığını sakın babana söylemeyelim” gibi bir cümle çocuğun aklında, bazen insanlar birbirlerinden gerçekleri saklayabilir, yalan söyleyebilir şeklinde kalabiliyor. Bu tür örnekleri çocuğumuzun yanında sık sık tekrarlıyorsak, bunun çocuğumuzun bakış açısını da olumsuz etkileyeceğini unutmamız gerek. Duyduğumuz bütün yalanların en pembe yalanlar olması dileğiyle, küçük Pinokyo’lara sevgiler.
(13 Aralık 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Gece Terörü
Çocuğunuz sık sık gece uykusundan çığlık atarak ya da bağırarak uyanıyor mu?
Uyanmasının dakikalarca sürdüğü, sürekli ağladığı ve hatta bu sürede sizi bile tanımadığı oluyor mu? O halde gece terörü ile tanışmışsınız demektir.
BBC’nin bir raporuna göre çocukların %3ü -ağırlıkla da erkek çocukları- gece terörünü sık sık yaşıyorlar. Gece terörü ya da uyku terörü olarak adlandırılan bu durumu, kâbus ile karıştırabiliyoruz zaman zaman, ama aslında uzmanlara göre kâbus ve gece terörü birbirinden farklı. Kâbuslar uyku döngüsünün başlarında, ağırlıkla REM uykusunda oluşurken, gece terörü uykunun daha sonraki, 3cü ve 4cü aşamalarında oluşuyor.
Kızımın özellikle 3 yaş döneminde yoğun bir şekilde yaşadığı bu sorun, konuyu doktorumuz ile paylaşmamıza neden olmuştu ve ilk olarak o zaman “gece terörü” diye bir kavram ile tanışmıştık. Sonradan okuduğumda ve araştırdığımda bunun yaygın bir durum olduğunu görmüş ve gece terörü ile ilgili bir sürü bilgiye ulaşmıştım.
Öncelikle gece terörünün bir tür uyku bozukluğu olduğunu söylemeliyim. Yoğunlukla 3-5 yaş arası dönemde çocuklarda gözlemlenen bir durum. Gece terörü esnasında çocuk her ne kadar uyanmış gibi görünse de aslında derin uykuya devam ediyor, terliyor, bağırarak ağlıyor, çevresindekileri tanımıyor, kendine kimseyi yaklaştırmak istemiyor. Bazen yataktan fırlayıp evin içinde koşuşturduğu ya da yere oturup, bir eşyaya, oyuncağa gözünü dikip çok korkunç bir şey görüyormuş gibi dakikalarca ağladığı da oluyordu kızımın. İtiraf etmeliyim, bunu yaşadığımız anlar kendimi durum karşısında en çaresiz hissettiğim anlar oluyordu.
Peki, gece terörüne neden olan şey nedir?
Aslında çocuk ya da yetişkin, uykumuzu kaliteli kılan şey uyku döngüsü dediğimiz olay. Uyku döngüsünün bölünmesi uyku terörüne neden olabiliyormuş. Gece terörü genellikle çocukların stresli olduğu, evde ya da okulda problemler yaşadığı, dönemlerde daha sık görülüyor diyor uzmanlar. Benim kızımda da tam okula başladığı dönemde başlamıştı gece terörleri. Açıkçası, birkaç gece teröründen sonra durumun okuldan kaynaklandığını anlamış ve çocuğumuzu okuldan almayı bile düşünmüştük.
Bu problemin üstesinden nasıl gelebiliriz?
Öncelikle bunun geçici bir dönem olduğunu kabul ederek sakince yaklaşmamız gerekiyor duruma. Bu durumlarda soğukkanlı olup, çocuğu sabırla sakinleştirmeye çalışmalıyız. Uzmanlar bize bir uyku alışkanlığı geliştirmemizi öneriyor, örneğin çocuğumuz 9’da uyuyorsa 8’de ışıklar azaltılmalı, TV’yi kapatılıp onun yerine sakin müzikler açılmalı, alçak sesler ile konuşmaya başlanmalı, bebeğin ya da çocuğun uykudan önce yıkanma gibi bir alışkanlığı var ise aksatılmamalı. Pijama giymek, ılık bir süt içmek, diş fırçalamak gibi eylemler ile uyku alışkanlığı bir düzen haline getirilmeli ve bunlar her akşam sırasıyla yapılmalı. Böylelikle çocuk uyku saatinin yaklaştığının işaretlerini görecek ve sakinleşecektir diyor doktorlar.
Uykudan önce çocuk yorulur düşüncesiyle hareketli, oyunlar, danslar, babayla güreşmeler vesaire bu duruma daha da fazla davetiye çıkaran uyarıcılar. Uzmanlar çocuklara çikolata, kolalı içecek gibi uyarıcı şeyleri de vermemizi öğütlüyorlar. Uyku saatine yakın TV izleme alışkanlıkları da çocukların uyku bozukluğunu tetikliyor.
Loş bir oda da uyumadan önce okunacak ya da anlatılacak mutlu, güzel bir hikâye, sakinleştiren bir ninni, hep rahat bir uyku sağlamak için yapabileceğimiz şeylerden. Doktorunuz önermediği sürece çocuğa rahat uyuması için herhangi bir ilaç vermemelisiniz ancak eğer alerjisi yoksa bebekler için satılan rezene, yasemin, papatya gibi çaylar onu rahatlatabilir.
Evdeki stresi minimuma indirmeli ve evde veya okulda bir problem var ise bunun ortadan kalkması için neler yapmamız gerektiğini düşünmeliyiz. Bazı çocuklar düzeni seviyorlar ve düzenin bozulması onları huzursuz edebiliyor. Gerekirse her akşam yaptıklarınızı bir liste haline getirip adım adım izlemeye özen gösterebilirsiniz. Böylelikle uyku düzeninizi korumuş olursunuz.
Terörsüz geceler ve çocuklara mışıl mışıl uykular!
(29 Kasım 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Uyanmasının dakikalarca sürdüğü, sürekli ağladığı ve hatta bu sürede sizi bile tanımadığı oluyor mu? O halde gece terörü ile tanışmışsınız demektir.
BBC’nin bir raporuna göre çocukların %3ü -ağırlıkla da erkek çocukları- gece terörünü sık sık yaşıyorlar. Gece terörü ya da uyku terörü olarak adlandırılan bu durumu, kâbus ile karıştırabiliyoruz zaman zaman, ama aslında uzmanlara göre kâbus ve gece terörü birbirinden farklı. Kâbuslar uyku döngüsünün başlarında, ağırlıkla REM uykusunda oluşurken, gece terörü uykunun daha sonraki, 3cü ve 4cü aşamalarında oluşuyor.
Kızımın özellikle 3 yaş döneminde yoğun bir şekilde yaşadığı bu sorun, konuyu doktorumuz ile paylaşmamıza neden olmuştu ve ilk olarak o zaman “gece terörü” diye bir kavram ile tanışmıştık. Sonradan okuduğumda ve araştırdığımda bunun yaygın bir durum olduğunu görmüş ve gece terörü ile ilgili bir sürü bilgiye ulaşmıştım.
Öncelikle gece terörünün bir tür uyku bozukluğu olduğunu söylemeliyim. Yoğunlukla 3-5 yaş arası dönemde çocuklarda gözlemlenen bir durum. Gece terörü esnasında çocuk her ne kadar uyanmış gibi görünse de aslında derin uykuya devam ediyor, terliyor, bağırarak ağlıyor, çevresindekileri tanımıyor, kendine kimseyi yaklaştırmak istemiyor. Bazen yataktan fırlayıp evin içinde koşuşturduğu ya da yere oturup, bir eşyaya, oyuncağa gözünü dikip çok korkunç bir şey görüyormuş gibi dakikalarca ağladığı da oluyordu kızımın. İtiraf etmeliyim, bunu yaşadığımız anlar kendimi durum karşısında en çaresiz hissettiğim anlar oluyordu.
Peki, gece terörüne neden olan şey nedir?
Aslında çocuk ya da yetişkin, uykumuzu kaliteli kılan şey uyku döngüsü dediğimiz olay. Uyku döngüsünün bölünmesi uyku terörüne neden olabiliyormuş. Gece terörü genellikle çocukların stresli olduğu, evde ya da okulda problemler yaşadığı, dönemlerde daha sık görülüyor diyor uzmanlar. Benim kızımda da tam okula başladığı dönemde başlamıştı gece terörleri. Açıkçası, birkaç gece teröründen sonra durumun okuldan kaynaklandığını anlamış ve çocuğumuzu okuldan almayı bile düşünmüştük.
Bu problemin üstesinden nasıl gelebiliriz?
Öncelikle bunun geçici bir dönem olduğunu kabul ederek sakince yaklaşmamız gerekiyor duruma. Bu durumlarda soğukkanlı olup, çocuğu sabırla sakinleştirmeye çalışmalıyız. Uzmanlar bize bir uyku alışkanlığı geliştirmemizi öneriyor, örneğin çocuğumuz 9’da uyuyorsa 8’de ışıklar azaltılmalı, TV’yi kapatılıp onun yerine sakin müzikler açılmalı, alçak sesler ile konuşmaya başlanmalı, bebeğin ya da çocuğun uykudan önce yıkanma gibi bir alışkanlığı var ise aksatılmamalı. Pijama giymek, ılık bir süt içmek, diş fırçalamak gibi eylemler ile uyku alışkanlığı bir düzen haline getirilmeli ve bunlar her akşam sırasıyla yapılmalı. Böylelikle çocuk uyku saatinin yaklaştığının işaretlerini görecek ve sakinleşecektir diyor doktorlar.
Uykudan önce çocuk yorulur düşüncesiyle hareketli, oyunlar, danslar, babayla güreşmeler vesaire bu duruma daha da fazla davetiye çıkaran uyarıcılar. Uzmanlar çocuklara çikolata, kolalı içecek gibi uyarıcı şeyleri de vermemizi öğütlüyorlar. Uyku saatine yakın TV izleme alışkanlıkları da çocukların uyku bozukluğunu tetikliyor.
Loş bir oda da uyumadan önce okunacak ya da anlatılacak mutlu, güzel bir hikâye, sakinleştiren bir ninni, hep rahat bir uyku sağlamak için yapabileceğimiz şeylerden. Doktorunuz önermediği sürece çocuğa rahat uyuması için herhangi bir ilaç vermemelisiniz ancak eğer alerjisi yoksa bebekler için satılan rezene, yasemin, papatya gibi çaylar onu rahatlatabilir.
Evdeki stresi minimuma indirmeli ve evde veya okulda bir problem var ise bunun ortadan kalkması için neler yapmamız gerektiğini düşünmeliyiz. Bazı çocuklar düzeni seviyorlar ve düzenin bozulması onları huzursuz edebiliyor. Gerekirse her akşam yaptıklarınızı bir liste haline getirip adım adım izlemeye özen gösterebilirsiniz. Böylelikle uyku düzeninizi korumuş olursunuz.
Terörsüz geceler ve çocuklara mışıl mışıl uykular!
(29 Kasım 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Odaları ayırma vakti
Bir süre önce bir annemizden e-posta almıştım. Çocukların odalarını ayırma konusunda tecrübelerimi soruyordu. Bu konu hakkında bir şeyler yazmak istedim ama nedense erteledim.
Bundan iki-üç sene önce sorsanız büyük heves ile yazardım, evet çocukların odası ayrı olmalı, çocuklar kendi yatağında uyumalı der ve bir sürü de yöntemler sıralardım. Çocukların anne babadan ayrı uyumasının önemine ne kadar inansam da şimdilerde bu konuyu düşündüğümde işin içine duygularım karışıyor.
Aslında çocukların kendi odalarında uyumaya başlaması hem çocuklar hem de anne babalar için büyük bir adım. Okul öncesi çağda çocukları olan ve benimle düşüncelerini paylaşan arkadaşlarımın sıkıntılarının büyük çoğunluğu çocuğun odasını ayıramamaktan kaynaklı ki bu durum bir süre sonra anne-baba ilişkisini de olumsuz etkileyebiliyor. İki türlü sorun var, birincisi anne-baba ile uyuyan çocuk, ikincisi kendi yatağını bırakıp çocuğu ile uyuyan anne ya da baba (genellikle de anne) modeli. İki durum da uzmanların önermediği, bizim için de sıkıntılı olan durumlar.
Kızımı ilk senesinde odamızda misafir ettik ve 1 yaşına geldiğinde artık odalarımızı ayırma zamanımız gelmişti. Anne sütü alan bebeklerde bu süre belki biraz daha uzun tutulabilir ancak tabii ki bu süre ne kadar uzarsa ayrılık da o kadar zorlaşıyor. Tek avantajımız aynı yatakta uyuma alışkanlığımızın olmaması idi, bu yüzden yatakları değil, odaları ayırdık aslında. Gerçi bu bile başlarda zor oldu, özellikle de bizim için çünkü her ağladığında koridordan odasına uyku sersemi- hani tam tabiri ile “ömrümüzün en uzun, ömrümüzün en kısa yolunu”- yürüyorduk. Bazen bu yolculuk 30 dakika da bir tekrarlanabiliyordu. Neden odaları ayırdık sanki diye düşündüğüm de çok oldu, ama her yeni alışkanlıkta olduğu gibi burada da kararlı ve biraz da sabırlı olmak gerek. Kızım 2 yaşına geldiğinde artık karyolasından atlayacak boya da gelmişti, bu yüzden büyük bir yatak aldık. O ana kadar hala odasında yalnız uyuma konusunda sıkıntılar yaşıyorduk, ama büyük yatak ve Kâşif Dora’lı nevresimler bu konuda kurtarıcımız oldu, çünkü çok sevdi ve ilk geceden orada uyumak istedi. Kendi odasına geçişte yeni bir yatak ve onun sevdiği çizgi film karakterlerinin nevresimleri bunun için iyi bir yöntem olabilir. Bir de yıldız yöntemimiz vardı tabii, bu yöntemi bugüne kadar pek çok şeyde uyguladım. Kendi yatağında uyandığı her sabah için takvimde o güne bir yıldız çiziyorduk ve her 10 yıldız küçük bir hediye anlamına geliyordu. Bu yöntemi tuvalet alışkanlığında da kullanmıştık. Böylelikle kızım yavaş yavaş odasına alışmaya başladı. Bazı sabahlar onu yanımızda bulduk, bazen de biz onun yanında uyandık ama en sonunda kızım odasında tek başına uyumaya alıştı ve 3 yaşından sonra da odamızda neredeyse hiç yatmadı.
Bu konuyu değerlendirirken olumlu yanları daha ağır basıyor tabii. En önemlisi, eğer aynı yatakta yatıyorsanız bu hem çocuğunuzun, hem sizin uyku kalitenizi olumsuz etkiliyor. Onun her hareketinde siz, ya da sizin her hareketinizde o uyanabiliyor. Bu yüzden anne baba ile uyuyan çocuklarda uyku düzensizlikleri daha fazla görülüyor. Ayrıca yanında yatarken ona zarar veririm düşüncesi ile ister istemez tedirgin uyuyorsunuz. Aynı yatakta yatmamak pek çok nedenden ötürü herkes için en rahatı. Çocuğunuz sizin yanınızda uyuyorsa bile, uyuduğunda kendi yatağına almanızda fayda var.
Sonuçta kızım yakında 5 yaşında olacak ve artık geceleri gelip aramıza yatmıyor, eli yanağımda uyandığımız sabahlar geride kaldı. İşte tam da bu sebepten yazının başında dediğim gibi şimdi hislerim farklı. Birkaç sene önce buna sevinip şimdi de üzüldüğümü söylesem belki kulağa tuhaf gelebilir ama doğru oturup eğri konuşmam gerekirse hislerim tam da şöyle: çocuklar çok hızlı büyüyorlar, bir bakıyorsunuz artık aranıza sığamayacak kadar, sizi yataklarında istemeyecek kadar büyümüşler. Oysa bebeklikte o yanınızda yattığı anları, saçlarını koklamayı, nefesini yanağınızda, ellerini avucunuzda hissedip uyumayı o kadar çabuk özlüyorsunuz ki... Özetle, tabii ki zamanı geldiğinde odaları ayırmak gerekiyor, her çocuğun kendine ait bir yatağı ve kendine ait ya da kardeşleriyle paylaştığı bir odası olmalı. Psikolojide her ne kadar anne babayla uyumanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri konusunda net bir bulgu olmasa da, kendi odasında yatması, kendi başına uyuması, eminim kendini ayrı bir birey olarak hissetmesi ve özgüveni için faydalı bir alışkanlık. Odaları ayırma kararını henüz almadıysanız, hiç değilse buna karar verene kadar birlikte uyuduğunuz uykuları, o güzel anları zihninizde sıkı sıkı saklayın çünkü gün geliyor gerçekten özlüyorsunuz.
(30 Aralık 2010 Perşembe, bebek.com köşemden alıntıdır)
Bundan iki-üç sene önce sorsanız büyük heves ile yazardım, evet çocukların odası ayrı olmalı, çocuklar kendi yatağında uyumalı der ve bir sürü de yöntemler sıralardım. Çocukların anne babadan ayrı uyumasının önemine ne kadar inansam da şimdilerde bu konuyu düşündüğümde işin içine duygularım karışıyor.
Aslında çocukların kendi odalarında uyumaya başlaması hem çocuklar hem de anne babalar için büyük bir adım. Okul öncesi çağda çocukları olan ve benimle düşüncelerini paylaşan arkadaşlarımın sıkıntılarının büyük çoğunluğu çocuğun odasını ayıramamaktan kaynaklı ki bu durum bir süre sonra anne-baba ilişkisini de olumsuz etkileyebiliyor. İki türlü sorun var, birincisi anne-baba ile uyuyan çocuk, ikincisi kendi yatağını bırakıp çocuğu ile uyuyan anne ya da baba (genellikle de anne) modeli. İki durum da uzmanların önermediği, bizim için de sıkıntılı olan durumlar.
Kızımı ilk senesinde odamızda misafir ettik ve 1 yaşına geldiğinde artık odalarımızı ayırma zamanımız gelmişti. Anne sütü alan bebeklerde bu süre belki biraz daha uzun tutulabilir ancak tabii ki bu süre ne kadar uzarsa ayrılık da o kadar zorlaşıyor. Tek avantajımız aynı yatakta uyuma alışkanlığımızın olmaması idi, bu yüzden yatakları değil, odaları ayırdık aslında. Gerçi bu bile başlarda zor oldu, özellikle de bizim için çünkü her ağladığında koridordan odasına uyku sersemi- hani tam tabiri ile “ömrümüzün en uzun, ömrümüzün en kısa yolunu”- yürüyorduk. Bazen bu yolculuk 30 dakika da bir tekrarlanabiliyordu. Neden odaları ayırdık sanki diye düşündüğüm de çok oldu, ama her yeni alışkanlıkta olduğu gibi burada da kararlı ve biraz da sabırlı olmak gerek. Kızım 2 yaşına geldiğinde artık karyolasından atlayacak boya da gelmişti, bu yüzden büyük bir yatak aldık. O ana kadar hala odasında yalnız uyuma konusunda sıkıntılar yaşıyorduk, ama büyük yatak ve Kâşif Dora’lı nevresimler bu konuda kurtarıcımız oldu, çünkü çok sevdi ve ilk geceden orada uyumak istedi. Kendi odasına geçişte yeni bir yatak ve onun sevdiği çizgi film karakterlerinin nevresimleri bunun için iyi bir yöntem olabilir. Bir de yıldız yöntemimiz vardı tabii, bu yöntemi bugüne kadar pek çok şeyde uyguladım. Kendi yatağında uyandığı her sabah için takvimde o güne bir yıldız çiziyorduk ve her 10 yıldız küçük bir hediye anlamına geliyordu. Bu yöntemi tuvalet alışkanlığında da kullanmıştık. Böylelikle kızım yavaş yavaş odasına alışmaya başladı. Bazı sabahlar onu yanımızda bulduk, bazen de biz onun yanında uyandık ama en sonunda kızım odasında tek başına uyumaya alıştı ve 3 yaşından sonra da odamızda neredeyse hiç yatmadı.
Bu konuyu değerlendirirken olumlu yanları daha ağır basıyor tabii. En önemlisi, eğer aynı yatakta yatıyorsanız bu hem çocuğunuzun, hem sizin uyku kalitenizi olumsuz etkiliyor. Onun her hareketinde siz, ya da sizin her hareketinizde o uyanabiliyor. Bu yüzden anne baba ile uyuyan çocuklarda uyku düzensizlikleri daha fazla görülüyor. Ayrıca yanında yatarken ona zarar veririm düşüncesi ile ister istemez tedirgin uyuyorsunuz. Aynı yatakta yatmamak pek çok nedenden ötürü herkes için en rahatı. Çocuğunuz sizin yanınızda uyuyorsa bile, uyuduğunda kendi yatağına almanızda fayda var.
Sonuçta kızım yakında 5 yaşında olacak ve artık geceleri gelip aramıza yatmıyor, eli yanağımda uyandığımız sabahlar geride kaldı. İşte tam da bu sebepten yazının başında dediğim gibi şimdi hislerim farklı. Birkaç sene önce buna sevinip şimdi de üzüldüğümü söylesem belki kulağa tuhaf gelebilir ama doğru oturup eğri konuşmam gerekirse hislerim tam da şöyle: çocuklar çok hızlı büyüyorlar, bir bakıyorsunuz artık aranıza sığamayacak kadar, sizi yataklarında istemeyecek kadar büyümüşler. Oysa bebeklikte o yanınızda yattığı anları, saçlarını koklamayı, nefesini yanağınızda, ellerini avucunuzda hissedip uyumayı o kadar çabuk özlüyorsunuz ki... Özetle, tabii ki zamanı geldiğinde odaları ayırmak gerekiyor, her çocuğun kendine ait bir yatağı ve kendine ait ya da kardeşleriyle paylaştığı bir odası olmalı. Psikolojide her ne kadar anne babayla uyumanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri konusunda net bir bulgu olmasa da, kendi odasında yatması, kendi başına uyuması, eminim kendini ayrı bir birey olarak hissetmesi ve özgüveni için faydalı bir alışkanlık. Odaları ayırma kararını henüz almadıysanız, hiç değilse buna karar verene kadar birlikte uyuduğunuz uykuları, o güzel anları zihninizde sıkı sıkı saklayın çünkü gün geliyor gerçekten özlüyorsunuz.
(30 Aralık 2010 Perşembe, bebek.com köşemden alıntıdır)
Çocuklarda bedenler büyüyor!
Geçenlerde ilginç bir şeye şahit oldum, ilkokul 3. sınıfta giydiğim bir elbisem kızıma neredeyse tastamam oldu. Bir dakika! Kızım daha 5 yaşında bile değil. Kilosu persentil eğrisinde %50’lerde olmasına rağmen neredeyse benim 7-8 yaşımdaki ebatlarımda.
Aslında bu gerçeğe şaşırmamalı. Geçtiğimiz Eylül ayında BBC, İngiltere’de çocuk giyimi ölçüleri üzerine proje yürüten bir grubun çalışmalarına dikkat çekti. Hala devam etmekte olan bu araştırmada, yaşları 4 ila 17 arasında, altı bin çocuk üzerinde ölçümler yapılmakta ve şu ana kadar ortaya çıkan veriler oldukça dikkat çekici ve bir o kadar da endişelendirici boyutta.
Çocukları 6 saniye içerisinde tarayan bir alet sayesinde, çocukların sadece kiloları, boyları değil, kol-bacak uzunlukları, bel, basen, omuz ölçüleri gibi 200’e yakın ölçüm de kaydediliyor. En son 1990’da ve daha öncesinde yapılan araştırmaların verileri ile karşılaştırıldığında bu çalışma obezitenin korkunç boyutlarını da gün yüzüne çıkarıyor.
Şöyle örnekler verelim; son 35 sene içerisinde çocukların bel çevresi ortalama 12cm kalınlaşmış. Çocukların %30’u şu anda normal kilosunun üzerinde… Basen bölgelerinde ise son 25 senede neredeyse yarı yarıya varan bir genişleme söz konusu.
Çocuk giyiminde de son yıllarda bu ihtiyaca yönelik çözümler aranıyor ve bu büyümeye ayak uyduracak yöntemler geliştiriliyor. Dikkat ederseniz bugün pek çok markanın çocuk kıyafetlerinin belleri esnek, ayarlanabilir, paçalar ve manşetler genelde düğmeli. Yapılan bu araştırma sonunda, üreticilerin de son 20 senedir kullandıkları ölçüleri değiştirecekleri, tasarımlarını yeni bedenlere uyarlayacakları tahmin ediliyor. Büyüyen tek şey çocukların kıyafetleri, okul üniformaları da değil üstelik. İngiltere’de ve Amerika’da 2-8 yaş arası çocukların oyun alanları, salıncaklar ve kaydıraklar bile bu yeni ölçülere ayak uyduracak şekilde yeniden dizayn ediliyor. 2011 ortalarında açıklanacak bu raporun tam sonuçları ise gerçekten merakla beklenecek türden.
Bütün bunların amacı obezite ile mücadele eden bu çocukların kendilerini mutsuz hissetmemeleri, istedikleri giysileri giymeleri, rahatça oyun oynayabilmeleri için tabii ki ama çocukların bu sorunlarının üstesinden giysi bedenlerini, oyun araçlarını genişleterek gelemeyiz ne yazık ki.
“Dünya Sağlık Örgütü, 2020 yılında dünyadaki çocukların yüzde 10’unun obez olacağını öngörüyor. Yine Dünya Sağlık Örgütü, son 14 yılda dünyada obezitenin %60 oranında arttığına dikkat çekiyor. Burada görev ve sorumluluk biz anne babalara düşüyor. Çocuklarımızın gelişimlerini takip etmek, yolunda gitmeyen durumlarda uzmanlardan yardım almak, çocuklarımızı daha aktif olmaya, sağlıklı beslenmeye, spor yapmaya teşvik etmek bizim elimizde. Bu araştırma tamamlandığında çocukların bedenleri ve kıyafetleri nasıl bir hal olacak merakla bekleyelim ve görelim.
(20 Aralık 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Aslında bu gerçeğe şaşırmamalı. Geçtiğimiz Eylül ayında BBC, İngiltere’de çocuk giyimi ölçüleri üzerine proje yürüten bir grubun çalışmalarına dikkat çekti. Hala devam etmekte olan bu araştırmada, yaşları 4 ila 17 arasında, altı bin çocuk üzerinde ölçümler yapılmakta ve şu ana kadar ortaya çıkan veriler oldukça dikkat çekici ve bir o kadar da endişelendirici boyutta.
Çocukları 6 saniye içerisinde tarayan bir alet sayesinde, çocukların sadece kiloları, boyları değil, kol-bacak uzunlukları, bel, basen, omuz ölçüleri gibi 200’e yakın ölçüm de kaydediliyor. En son 1990’da ve daha öncesinde yapılan araştırmaların verileri ile karşılaştırıldığında bu çalışma obezitenin korkunç boyutlarını da gün yüzüne çıkarıyor.
Şöyle örnekler verelim; son 35 sene içerisinde çocukların bel çevresi ortalama 12cm kalınlaşmış. Çocukların %30’u şu anda normal kilosunun üzerinde… Basen bölgelerinde ise son 25 senede neredeyse yarı yarıya varan bir genişleme söz konusu.
Çocuk giyiminde de son yıllarda bu ihtiyaca yönelik çözümler aranıyor ve bu büyümeye ayak uyduracak yöntemler geliştiriliyor. Dikkat ederseniz bugün pek çok markanın çocuk kıyafetlerinin belleri esnek, ayarlanabilir, paçalar ve manşetler genelde düğmeli. Yapılan bu araştırma sonunda, üreticilerin de son 20 senedir kullandıkları ölçüleri değiştirecekleri, tasarımlarını yeni bedenlere uyarlayacakları tahmin ediliyor. Büyüyen tek şey çocukların kıyafetleri, okul üniformaları da değil üstelik. İngiltere’de ve Amerika’da 2-8 yaş arası çocukların oyun alanları, salıncaklar ve kaydıraklar bile bu yeni ölçülere ayak uyduracak şekilde yeniden dizayn ediliyor. 2011 ortalarında açıklanacak bu raporun tam sonuçları ise gerçekten merakla beklenecek türden.
Bütün bunların amacı obezite ile mücadele eden bu çocukların kendilerini mutsuz hissetmemeleri, istedikleri giysileri giymeleri, rahatça oyun oynayabilmeleri için tabii ki ama çocukların bu sorunlarının üstesinden giysi bedenlerini, oyun araçlarını genişleterek gelemeyiz ne yazık ki.
“Dünya Sağlık Örgütü, 2020 yılında dünyadaki çocukların yüzde 10’unun obez olacağını öngörüyor. Yine Dünya Sağlık Örgütü, son 14 yılda dünyada obezitenin %60 oranında arttığına dikkat çekiyor. Burada görev ve sorumluluk biz anne babalara düşüyor. Çocuklarımızın gelişimlerini takip etmek, yolunda gitmeyen durumlarda uzmanlardan yardım almak, çocuklarımızı daha aktif olmaya, sağlıklı beslenmeye, spor yapmaya teşvik etmek bizim elimizde. Bu araştırma tamamlandığında çocukların bedenleri ve kıyafetleri nasıl bir hal olacak merakla bekleyelim ve görelim.
(20 Aralık 2010 Pazartesi, bebek.com köşemden alıntıdır)
Hamilelikte Omerga 3
Sağlımıza özen göstermek hayatımızın her döneminde çok önemli ama hamilelikte daha da önem kazanıyor. Özellikle planlı ve beklenen hamileliklerde daha hamilelikten önce başlıyoruz kendimiz ve bebeğimiz için önlemler almaya.
Sağlımıza özen göstermek hayatımızın her döneminde çok önemli ama hamilelikte daha da önem kazanıyor. Özellikle planlı ve beklenen hamileliklerde daha hamilelikten önce başlıyoruz kendimiz ve bebeğimiz için önlemler almaya.
Gerekli tahlillerimizi yaptırıyoruz, fazla kilolarımızdan kurtulmaya çalışıyoruz, folik asit takviyesine başlıyoruz, kullanıyorsak sigara ve alkol gibi alışkanlıklarımızdan vazgeçiyoruz.
Sürpriz hamileliklerde ise anne adaylarının bu haberi aldığı gün son haftalarda yaptıkları şeyler bir film şeridi gibi gözlerinin önünden geçiyor eminim; çılgın rafting maceraları, kullanılan ilaçlar, alkollü bir kutlama ya da bir gün önce boyatılan saçlar bile içimize dert oluyor. Uzmanlar bizi rahatlatıyor, anne olduğumuzu öğrenene kadar yaptıklarımızı minik bebeklerimiz hoş görüyor ama tek bir şart ile bundan sonra dikkat etmek!
Hamilelik haberimi 6-7 ay süren bir tedavi ve bekleyiş sonrasında Doktorum Mehmet Ergeneli’den almıştım ve sanırım hayatımın en güzel müjdesiydi. Hormonlarım insaflı davranmış olacaklar ki hamileliğim boyunca hiç mide bulantısı, halsizlik gibi sıkıntılar yaşamadım. Hatta iştahım o kadar yerindeydi ki doktorum ilk 3 ay sonunda beni bir beslenme uzmanına yönlendirmişti. Beslenme uzmanımım sayesinde geri kalan 6 ayımı sağlıklı ve düzenli beslenme ve yürüyüş eşliğinde toplamda 8,5 kilo alarak tamamladım. Beslenme uzmanımın bana verdiği menü o kadar fazlaydı ki bunların hepsini ben mi yiyeceğim diye düşünmüştüm! Sanırım hayatımda yemediğim kadar bol öğünü ve sağlıklı yiyeceği de hamileliğimde tükettim. “Sen iki canlısın ye” diyerek önüme sunulan hamur işlerini tatlıları kibarca reddettim. Hamilelik şekeri korkulu rüyamdı. Her gün mutlaka yoğurt, süt, ceviz, haftada iki gün balık, ara öğünlerde bol bol meyve, yeşil salatalar ve sebze. Özellikle de Omega 3 açısından zengin besinleri tercih ettim.
Hamilelikte alınan Omega 3’ün önemini biliyor musunuz?
Sadece bebeğin zekâ gelişimi ve sinir sistemi üzerindeki olumlu katkısını konuşuyoruz ama aslında anne için de çok faydalı. Hamileliğinde düzenli Omega 3 tüketen annelerde lohusalık sendromuna daha az rastlanıyormuş. Ayrıca uzmanlar erken doğum, preeklampsi gibi riskleri de aza indirgemekte olumlu etkisi olduğuna inanıyorlar. O zaman hem bebeğin hem de annenin sağlığı için hamilelik boyunca haftada iki gün balık, - tüketemiyorsak balık yağı- ıspanak, semizotu, karalâhana, ceviz gibi gıdalardan bol bol tüketmeliyiz.
Bu aylarda balık olarak çipura, barbunya, lüfer, sardalya tüketilebilir ancak balık yiyemeyen annelere uzmanlar balık yağını öneriyor. Balık yağının da iki türü var. Bir, balığın karaciğerinden üretileni ki bu uzmanlar tarafından hamilelikte önerilmiyor, bir de “fish body oil” denen balığın vücudundan üretilen türü var, işte hamilelikte kullanılacak balık yağı bu türde olmalı. Ancak uzmanlar yine de hatırlatıyor, haftada iki üç gün balık yiyebilenlerin balık yağı takviyesine fazlaca ihtiyaçları yok, ancak hiç tüketmeyen anne adaylarının mutlaka balık yağı kullanmasında fayda görülüyor. Ceviz yine oldukça önemli, uzmanlar günde 2-3 adet cevizin bebeğin zekâ gelişimi için oldukça faydalı olduğuna inanıyorlar. Tabii ben yeterince Omega 3 alamadım ya da anne sütü veremedim, bu bebeğimin zekâsını olumsuz mu etkiler gibi endişeler yaşayan annelere de önemle hatırlatmak gerekir; zekâ büyük ölçüde genlere ve çevresel faktörlere dayanır, beslenme bunu destekleyen bir unsurdur. Sadece anne karnında değil zekâ gelişiminin tamamlandığı 0-2 yaş arası dönemde de bebeklerimizin sağlıklı beslenmeleri oldukça önemlidir. Bu yüzden bebeklerimize ilk yıllarında anne sütünün yanı sıra yumurta, et ve balık gibi proteince zengin gıdalar vermemiz oldukça önemli.
Bebek.com 31 Ağustos 2010 yazımdan alıntıdır
Sağlımıza özen göstermek hayatımızın her döneminde çok önemli ama hamilelikte daha da önem kazanıyor. Özellikle planlı ve beklenen hamileliklerde daha hamilelikten önce başlıyoruz kendimiz ve bebeğimiz için önlemler almaya.
Gerekli tahlillerimizi yaptırıyoruz, fazla kilolarımızdan kurtulmaya çalışıyoruz, folik asit takviyesine başlıyoruz, kullanıyorsak sigara ve alkol gibi alışkanlıklarımızdan vazgeçiyoruz.
Sürpriz hamileliklerde ise anne adaylarının bu haberi aldığı gün son haftalarda yaptıkları şeyler bir film şeridi gibi gözlerinin önünden geçiyor eminim; çılgın rafting maceraları, kullanılan ilaçlar, alkollü bir kutlama ya da bir gün önce boyatılan saçlar bile içimize dert oluyor. Uzmanlar bizi rahatlatıyor, anne olduğumuzu öğrenene kadar yaptıklarımızı minik bebeklerimiz hoş görüyor ama tek bir şart ile bundan sonra dikkat etmek!
Hamilelik haberimi 6-7 ay süren bir tedavi ve bekleyiş sonrasında Doktorum Mehmet Ergeneli’den almıştım ve sanırım hayatımın en güzel müjdesiydi. Hormonlarım insaflı davranmış olacaklar ki hamileliğim boyunca hiç mide bulantısı, halsizlik gibi sıkıntılar yaşamadım. Hatta iştahım o kadar yerindeydi ki doktorum ilk 3 ay sonunda beni bir beslenme uzmanına yönlendirmişti. Beslenme uzmanımım sayesinde geri kalan 6 ayımı sağlıklı ve düzenli beslenme ve yürüyüş eşliğinde toplamda 8,5 kilo alarak tamamladım. Beslenme uzmanımın bana verdiği menü o kadar fazlaydı ki bunların hepsini ben mi yiyeceğim diye düşünmüştüm! Sanırım hayatımda yemediğim kadar bol öğünü ve sağlıklı yiyeceği de hamileliğimde tükettim. “Sen iki canlısın ye” diyerek önüme sunulan hamur işlerini tatlıları kibarca reddettim. Hamilelik şekeri korkulu rüyamdı. Her gün mutlaka yoğurt, süt, ceviz, haftada iki gün balık, ara öğünlerde bol bol meyve, yeşil salatalar ve sebze. Özellikle de Omega 3 açısından zengin besinleri tercih ettim.
Hamilelikte alınan Omega 3’ün önemini biliyor musunuz?
Sadece bebeğin zekâ gelişimi ve sinir sistemi üzerindeki olumlu katkısını konuşuyoruz ama aslında anne için de çok faydalı. Hamileliğinde düzenli Omega 3 tüketen annelerde lohusalık sendromuna daha az rastlanıyormuş. Ayrıca uzmanlar erken doğum, preeklampsi gibi riskleri de aza indirgemekte olumlu etkisi olduğuna inanıyorlar. O zaman hem bebeğin hem de annenin sağlığı için hamilelik boyunca haftada iki gün balık, - tüketemiyorsak balık yağı- ıspanak, semizotu, karalâhana, ceviz gibi gıdalardan bol bol tüketmeliyiz.
Bu aylarda balık olarak çipura, barbunya, lüfer, sardalya tüketilebilir ancak balık yiyemeyen annelere uzmanlar balık yağını öneriyor. Balık yağının da iki türü var. Bir, balığın karaciğerinden üretileni ki bu uzmanlar tarafından hamilelikte önerilmiyor, bir de “fish body oil” denen balığın vücudundan üretilen türü var, işte hamilelikte kullanılacak balık yağı bu türde olmalı. Ancak uzmanlar yine de hatırlatıyor, haftada iki üç gün balık yiyebilenlerin balık yağı takviyesine fazlaca ihtiyaçları yok, ancak hiç tüketmeyen anne adaylarının mutlaka balık yağı kullanmasında fayda görülüyor. Ceviz yine oldukça önemli, uzmanlar günde 2-3 adet cevizin bebeğin zekâ gelişimi için oldukça faydalı olduğuna inanıyorlar. Tabii ben yeterince Omega 3 alamadım ya da anne sütü veremedim, bu bebeğimin zekâsını olumsuz mu etkiler gibi endişeler yaşayan annelere de önemle hatırlatmak gerekir; zekâ büyük ölçüde genlere ve çevresel faktörlere dayanır, beslenme bunu destekleyen bir unsurdur. Sadece anne karnında değil zekâ gelişiminin tamamlandığı 0-2 yaş arası dönemde de bebeklerimizin sağlıklı beslenmeleri oldukça önemlidir. Bu yüzden bebeklerimize ilk yıllarında anne sütünün yanı sıra yumurta, et ve balık gibi proteince zengin gıdalar vermemiz oldukça önemli.
Bebek.com 31 Ağustos 2010 yazımdan alıntıdır
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)